"The Taking of Pelham 1 2 3" er endurgerð samnefndrar myndar sem ég hef ekki séð. Þrátt fyrir að hafa hinn afbragðsgóða Denzel Washington og hinn afar mistæka John Travolta í aðalhlutverki, í leikstjórn hins alltaf áhugaverða Tony Scott, bróður Ridley Scott, þá er eitthvað sem klikkar í ferlinu. Mig grunar að það sé handritið og áhugi leikstjórans á aukapersónum.

Það er gert mikið úr því að gera persónu Denzel Washinton, lestarstarfsmannsins Walter Garber, að þrívíðri og djúpri persónu. Við kynnumst eiginkonu hans og skilyrðislausri ást hennar til hans, við komumst að því að hann hefur gert alvarleg mistök í starfi og að brottrekstur er á næsta leyti, og við komumst að því að hann er hugrakkari en gengur og gerist. Allar aðrar persónur eru því miður í tvívídd.

Meðal þeirra er bófinn sem John Travolta leikur, en hann kallar sig Ryder, og hann rænir við fjórða mann neðanjarðarlest í New York til þess að eignast ógeðslega mikið af peningum. Hann notar síðan Denzel Washinton sem millilið til að fá peningana í hendurnar, en að sjálfsögðu er Denzel okkar hetja sem ætlar ekki að leyfa skúrkum að komast upp með vopnað rán og morð. Honum til aðstoðar á skrifstofunni er FBI samningamaðurinn Camonetti (John Torturro) sem gefur honum góð ráð.

Eins og flestar aðrar myndir Tony Scott er þessi samsett af flottum tökum sem allar eru örstuttar, myndavélin er stöðugt á flugi en fókusar samt vel á atburðarrásina, en því miður mistekst kvikmyndagerðarmönnunum algjörlega í mjög mikilvægu atriði. Helsta vægið í myndinni eru farþegar lestarinnar sem teknir eru gíslingu. Þessir gíslar eru fyrir áhorfandann ekkert annað en hlutir, það er ekki einu sinni reynt að skapa persónur sem skipta máli. Það hefði ekki komið mér á óvart þó að borgarstjóri New York borgar, leikinn af James Gandolfini, hefði einfaldlega sent orrustuþotu í sjálfsmorðsárás inn í lestargöngin til að ganga frá vandamálinu.

Þá hefði að minnsta kosti eitthvað almennilegt gerst.

Mér datt í hug á meðan ég horfði á myndina að kannski hefði Denzel Washinton ekki lengur neitt merkilegt fyrir stafni fyrst Barack Obama er kominn í hvíta húsið. Hann hefur gert fjölda kvikmynda sem hafa barist fyrir sjálfsvirðingu afrísk-ameríkanska kynþáttarins, og nú er kannski kominn tími fyrir hann til að slaka á og safna auðunnum ávísunum.

John Travolta, og hinir leikararnir sem ég minntist á, eru allir ágætir í sínum hlutverkum, og persóna Travolta er meira að segja sú áhugaverðasta sem birtist, en því miður fáum við aldrei að læra neitt um hana annað en að einu sinni var hún milljarðamæringur á Wall Street sem lenti í fangelsi og nýsloppin er gaurinn ákveðinn í að græða pening á nýjan leik. Við vitum ekki af hverju hann er bitur. Kannski vegna þess að hann var að svíkja fé út úr saklausi fólki rétt eins og allir hinir, en hann var bara svo óheppinn að lenda í fangelsi fyrir glæpinn á meðan flestir aðrir ganga enn lausir.

Ég hefði vilja vita meira um hann.

 

 

Notorious er merkilega spennandi og eftirminnileg rómantísk njósnamynd þar sem aðal skúrkurinn minnir töluvert á Norman Bates úr Psycho vegna undarlegs ástarsambands hans við móður sína, án þess þó að hann höggvi fólk í bita eins og Bates var frægur fyrir. Hann er nasisti, sem gerir hann náttúrulega sjálfkrafa að erkiskúrk, sama hvernig hann hagar sér.

 

 

Faðir Alicia Hubermann (Ingrid Bergman) hefur verið sóttur til saka og dæmdur fyrir stríðsglæpi sem í nafni nasisma. Alicia hatar föður sinn vegna óafsakanlegra glæpaverka hans og bandaríska leyniþjónustan hefur undir höndum upptöku þar sem hún rífst við föður sinn og segist elska Bandaríkin. Hún á erfitt með að sættast við sjálfa sig með sína arfleifð og hefur hug á að bæta fyrir grimmdarverk föður síns. Það er nóg til að leyniþjónustan sendir einn af útsendurum sínum, T.R. Devlin (Cary Grant) til að fá hana í samvinnu. Ráðningin gengur aðeins of vel, þar sem Devlin og Alicia verða yfir sig ástfangin hvort af öðru, en eru bæði of stolt til að viðurkenna það.

 

 

Hún tekur þó starfinu og saman fara þau til Brasilíu, þar sem hún á að njósna um fyrrum kærasta sinn, nasistann Alexander Sebastian (Claude Rains), en hann er eitthvað að brugga með hópi landflótta nasista. Hans helsti bandamaður er móðir hans, Anna Sebastian (Leopoldine Constantine) sem grunar Alicia strax um græsku. En Alicia fórnar miklu fyrir land sitt og málstað, rétt eins og James Bond, og er tilbúin að gera hvað sem er til að nálgast upplýsingar sem geta gert þjóð hennar gagn gegn gömlu nasistunum.

Myndin fer hægt af stað og mér fannst persónur og aðstæður frekar ótrúverðugar í upphafi. Ingrid Bergman tókst jafnvel að fara svolítið í taugarnar á mér með því hvernig hún flaðraði stöðugt upp um Cary Grant, en svo áttaði ég mig á því að þetta var nauðsynlegur hlekkur til að sagan gengi upp, til að magna spennuna sem verður ansi mögnuð í lok myndarinnar, þar sem alls er óvíst um örlög njósnaranna.

 

 

Það er ekki fyrr en Claude Rains birtist á skjánum að myndin fær nýtt líf. Þar fer úrvalsleikari sem tókst að dýpka Notorious og gera hana að miklu meira en einföldum njósnatrylli, og gera hann þess í stað margbrotinn, með afar góðri persónusköpun og leik.

 

The Lady Vanishes (1938) ***1/2

The Lady Vanishes er eitt af meistaraverkum Hitchcock. Hægt væri að uppfæra hana eitthvað fyrir bíó í dag, en ég efast um að persónurnar yrðu allar jafn skýrar og eftirminnilegar og þær sem birtast hérna. Það eina sem skyggir á myndina er ansi lélegt módel í upphafi myndar, þar sem er einfaldlega alltof greinilegt að myndavél svífur ekki yfir raunverulegar byggingar, heldur smáhús og smálest. Annað er flest vel gert.

Fjöldi Englendinga eru strandaglópar í litlu ítölsku þorpi vegna snjóflóðs sem fallið hefur yfir lestarteina, og verða því að gista saman á hóteli yfir eina nótt. Þar fáum við að kynnast þessum einstaklingum: tveimur yfirborðskenndum breskum herramönnum, pari sem eru bæði að halda framhjá, eldri konu sem er á leið heim eftir sex ára veru í þorpinu, ungri konu sem finnst hún hafa upplifað nóg ævintýri og ætlar nú heim til Englands í hjúskap, og kærulaus listamaður sem virðist nokkuð sama um annað fólk.

Á leiðinni heim til Englands hverfur hins vegar gamla konan; frú Froy (Dame May Whitty) á dularfullan hátt, og sú eina til að undrast yfir hvarfinu er unga konan á leið í hjónabandið, Iris Henderson (Margaret Lockwood), sem tekst að heilla listamanninn Gilbert (Michael Redgrave) til að leita um alla lestina að konunni sem hvarf. Eftir árangurslausa leit, þar sem enginn virðist kannast við að hafa nokkurn tíma séð gömlu konuna, og Iris er farinn að telja sjálfa sig geðveika, verður Gilbert var við vísbendingu sem fær hann til að trúa sögu Iris.

Þau uppgötva að það er raunverulegt samsæri í gangi sem þau óvart afhjúpa, þar sem ítalskir fasistar ætla sér greinilega eitthvað annað en friðsælt samstarf með Englendingum. Það eina sem þau þurfa að gera er að komast lífs af úr ógöngunum.

Helsti styrkur kvikmyndarinnar er persónusköpunin, en hver einasta persóna er eftirminnileg og stendur ljóslifandi eftir í minningunni eftir að kvikmyndinni lýkur. Í upphafi var myndin leikin eins og um gamanmynd væri að ræða, en þegar leðurklæddu fasistalöggurnar blandast inn í sögufléttuna og farþegar byrja að týna tölunni, fer plottið að þykkna og alvara komin í leikinn.

Ég hafði fyrir löngu ákveðið að horfa á The Lady Vanishes, þar sem margoft hefur verið mælt með henni, en samt var ég tregur til að kíkja á hana, enda 71 árs gömul mynd, og ég hélt satt best að segja að hún yrði frekar leiðinleg en skemmtileg, að maður þyrfti hálfpartinn að hafa ofan af fyrir henni fyrir að vera svona gömul. Sú var ekki raunin. Þess í stað naut ég einstakrar skemmtunar, sem ég efast um að verði leikin eftir af þeim sem búa til kvikmyndir í Hollywood í dag.

The Wolf Man er ein af upphaflegu skrímslamyndum Universal Pictures, en þetta er önnur varúlfamyndin sem gerð var. Sú fyrsta var Werewolf of London (1935). Sem skrímslamynd er The Wolf Man klassík þó að tíminn hafi leikið hana svolítið illa. Persónurnar eru heldur ekkert sérstaklega sterkar eða vel leiknar og ljóst að það hefur verið svolítið gaman hjá kvikmyndagerðarmönnunum á meðan tökur stóðu yfir. Þrátt fyrir allt er gaman að horfa á þessa mynd og horfa á Lon Chaney Jr. umbreytast í varúlf, sem samanstendur reyndar af frekar hallærislegu gervi þegar maður ber það saman við snilld eins og American Werewolf in London (1981).

Lawrence Talbot (Lon Chaney Jr.) kemur heim til föður síns í Englandi eftir 18 ára fjarveru sem á að útskýra bandarískan hreim leikarans. Einnig er líkamsbygging hans og Claude Rains, sem leikur föður hans John, svo ólík að maður er strax sannfærður um að Larry hafi verið getinn í framhjáhaldi. Að öllu gamni slepptu byrjar sagan á því að John Talbot fær stjörnukíki sendan heim og sonur hans setur hann saman. Eftir vel heppnaða samsetningu fer Larry kallinn að kíkja á nágrannana, og kemur þá auga á gullfallega stúlku sem stendur í glugga yfir forngripabúð.

Gerist Larry nú frakkur mjög og heimtar stefnumót með stúlkunni og er algjörlega skítsama þó að hún sé trúlofuð, enda maðurinn sem hún ætlar að giftast aðeins starfsmaður hjá föður Larry. Þrátt fyrir höfnun, tekst Larry að fá Gwen Conliffe (Evelyn Ankers) með sér á hálfgert stefnumót, en vinkona þeirra fer með og heimsækja þau sígauna (Bela Lugosi) sem spáir fyrir um framtíð vinkonunnar, en áður en hann nær að spá stúlkunni sviplegum dauða breytist sígauninn í varúlf, eltir viðskiptavin sinn og étur hana. Larry kemur að þeim og berst hetjulega við varúlfinn, drepur hann, en er bitinn.

Framhaldið þekkja allir sem hafa einhvern tíma séð varúlfamynd. Aðeins silfur getur drepið skrímslið sem birtist aðeins við fullt tungl.

Það er gaman að þessari mynd og vel virði þeirra 70 mínútna sem myndin tekur. Reyndar er hægt að sjá margfalt betri sjónvarpsþætti í dag sem fjallar um svipuð þemu, eins og Buffy the Vampire Slayer eða Supernatural, en þetta barn síns tíma hefur ákveðinn sjarma. Það verður gaman að sjá endurgerðina með þeim Benicio del Toro og Anthony Hopkins sem mun birtast í bíó 2010.

Directed byProduced byWritten byStarringCinematographyDistributed byRelease date(s)Running timeLanguageBudgetFollowed by

The Wolf Man

George Waggner

George Waggner

Curt Siodmak

Lon Chaney, Jr. Claude Rains Warren William Ralph Bellamy Patric Knowles Bela Lugosi Maria Ouspenskaya Evelyn Ankers

Joseph Valentine, ASC

Universal Pictures

December 12, 1941

70 min

English

$180,000 (estimated)

Frankenstein Meets the Wolf Man